Rozporządzenie CPR (skrót od Construction Products Regulation – pełna treść rozporządzenia) wprowadziło ostatnimi laty trochę zamieszania w projektowaniu i wykonawstwie instalacji elektrycznych, energetycznych i teletechnicznych. Od momentu wejścia w życie tego dokumentu, kable stały się w Europie pełnoprawnymi wyrobami budowlanymi.

Zgodnie z Rozporządzeniem producenci wyrobów budowlanych mają obowiązek sporządzania deklaracji właściwości użytkowych wprowadzanych do obrotu na terenie Unii Europejskiej wyrobów. Właściwości użytkowe wyrobu budowlanego to właściwości użytkowe odnoszące się do odpowiednich zasadniczych charakterystyk (yrażone jako poziom lub klasa, lub w sposób opisowy).

Dla kabli stosuje się dwie zasadnicze właściwości użytkowe: wydzielane substancje niebezpieczne i reakcja na oddziaływanie ognia.

Producenci wyrobów budowlanych mają obowiązek sporządzania deklaracji właściwości użytkowych po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE normy zharmonizowanej, która zawiera szczegóły techniczne niezbędne do wdrożenia systemu oceny i weryfikacji stałości właściwości użytkowych danego wyrobu. Dla każdej normy zharmonizowanej w wykazie wskazuje się (między innymi) datę końcową okresu koegzystencji. Dla normy PN-EN 50575:2015-03 Kable i przewody elektroenergetyczne, sterownicze i telekomunikacyjne — Kable i przewody do zastosowań ogólnych w obiektach budowlanych o określonej klasie odporności pożarowej okres przejściowy skończył się z dniem 01.07.2017 (niemal dokładnie trzy lata temu). Konsekwencją tego faktu jest konieczność przeprowadzenia określonych badań i dokonania klasyfikacji pod względem reakcji na ogień. Co ciekawe, norma ta nie dotyczy kabli i przewodów zasilających, telekomunikacyjnych oraz stosowanych w systemach sygnalizacji pożarowej w budynkach i innych obiektach budowlanych, gdzie najważniejszym celem jest zapewnienie ciągłości dostaw energii elektrycznej i/lub sygnału do instalacji alarmowych, dróg ewakuacji i instalacji gaśniczych.

Obowiązkiem producenta jest dokonanie klasyfikacji oferowanych kabli do jednej z poniższych klas:

W zależności od deklarowanej klasy wyrobu, w procesie oceny zgodności może być konieczny udział jednostki notyfikowanej w tym zakresie (dla klas A_ca; B1_ca; B2_ca; C_ca konieczne jest badanie kabla oraz certyfikacja zakładowej kontroli jakości). 

I to by było w dużym skrócie to, co wynika z CPR. To rozporządzenie nie określa, jakiej klasy kable można zastosować w jakich budynkach, miejscach. Nasze polskie warunki techniczne mówią tylko, że na drogach komunikacji ogólnej, służących celom ewakuacji, stosowanie materiałów i wyrobów budowlanych łatwo zapalnych jest zabronione. 

W 2017 roku ukazała się norma N SEP-E-007:2017-09, w której podjęto próby określenia zasad doboru ze względu na klasę reakcji na ogień kabli i innych przewodów, w zależności od rodzaju budynku, w którym mają być zainstalowane. Podejście tych wytycznych przedstawiłam w poniższej tabeli:

W tym roku, próbę określenia takich wytycznych podjął także Instytut Techniki Budowlanej, publikując instrukcję nr 501/2020 Kable elektryczne stosowane w budynkach. Wymagania dotyczące reakcji na ogień. Podejście ITB do tematu jest bardziej złożone, bo pojawia się w nim o jedna klasa reakcji na ogień więcej, a także rozróżniono kable pojedyncze oraz kable w wiązkach. Szczegóły w tabelach poniżej:

Zarówno dokument SEP-E-007, jak i instrukcja ITB – nie są na ten moment dokumentami obowiązującymi, przywołanymi w przepisach, zatem stosowanie tych wytycznych jest dobrowolne. Wspomniałam na początku o wymaganiu zawartym w warunkach technicznych, dotyczącym co najmniej trudnozapalności wyrobów budowlanych stosowanych na drogach ewakuacyjnych. Nie ma jednak w załączniku nr 3 tabeli przyporządkowującej określeniom: niepalny, niezapalny, trudno zapalny, łatwo zapalny, niekapiący itd. klasę reakcji na ogień dla kabli. Przyjmując per analogię klasy zawarte w tabeli 1 tego załącznika, kabel o klasie D_ca-s2,d1,a3 najprawdopodobniej należałoby uznać za łatwo zapalny, co jednak dyskwalifikowałoby go z zastosowania na drogach ewakuacyjnych.