Niedawno popełniłam wpis o ewakuacji niepełnosprawnych. Dla tych, którzy nie czytali – Ewakuacja niepełnosprawnych z budynku. Chcę do niego nawiązać, ponieważ mz-insp napisał trafny komentarz do tego tekstu. Brzmi on: Budynki powinny być tak projektowane, aby zapewnić niepełnosprawnym bezpieczeństwo, tak więc należy przewidzieć odpowiednie oznakowanie dla tych osób, bezpieczne miejsce, w którym mogłyby oczekiwać na pomoc (np. hol windowy wydzielony pożarowo, większy przedsionek klatki schodowej). Warto również w tych miejscach zapewnić tym osobom kontakt z recepcją na parterze lub z pracownikami ochrony np. poprzez intercom czy też telefon.

Autor komentarza nie nazwał tego wprost, ale jednoznacznie miał na myśli miejsca schronienia (ewentualnie, jak kto woli – schrony czy miejsca bezpieczne, ang. area of refuge).

Czym jest miejsce schronienia?

Na to pytanie odpowiem, powołując się na NFPA 101 Life Safety Code (Kodeks Bezpieczeństwa Ludzi). NFPA tak opisuje ten standard, jako kodeks opisujący strategie ochrony ludzi, oparte o parametry konstrukcji budynku, zabezpieczenia w nim występujące oraz funkcje, jakie dany budynek pełni; które minimalizują skutki pożaru i związanych z nimi zagrożeń. Kodeks uwzględnia i podkreśla, że w wielu budynkach mogą przebywać osoby z niepełnosprawnościami fizycznymi (określone przez Kodeks jako zdolność przemieszczenia się do schodów, ale bez możliwości korzystania ze schodów).  W takich budynkach, NFPA 101 wymaga zapewnienia możliwości ewakuacji tych osób. Innymi słowy, jeśli dany budynek zostanie udostępniony osobom z ciężkimi zaburzeniami poruszania się, może być konieczne doprowadzenie drogi dojazdowej ewakuacyjnej prowadzącej na zewnątrz budynku lub do miejsca bezpiecznego wewnątrz budynku. Miejsca schronienia są wykorzystywane do zapewnienia takich bezpiecznych miejsc w obrębie budynku.

Definicja miejsca schronienia, zawarta w NFPA 101, jest następująca:

3.3.22 Area of Refuge. An area that is either (1) a story in a building where the building is protected throughout by an approved, supervised automatic sprinkler system and has not less than two accessible rooms or spaces separated from each other by smoke-resisting partitions; or (2) a space located in a path of travel leading to a public way that is protected from the effects of fire, either by means of separation from other spaces in the same building or by virtue of location, thereby permitting a delay in egress travel from any level.

Moje rozumienie powyższej definicji, przełożone na mowę polską, jest następujące:

Miejsce schronienia – przestrzeń, która jest:

1) kondygnacją budynku, jeśli budynek jest chroniony przez certyfikowane, serwisowane, automatyczne urządzenie tryskaczowe, i posiada nie mniej niż dwa dostępne pomieszczenia lub przestrzenie (strefy?) wydzielone pożarowo;

Lub

2) przestrzenią drogi ewakuacyjnej, która jest chroniona przed skutkami pożaru, oraz jest oddzielona od pozostałych pomieszczeń w budynku lub jej lokalizacja pozwala na opóźnienie ewakuacji z dowolnej kondygnacji budynku.

Część (1) definicji wskazuje, że kondygnacja budynku, objętego w całości ochroną tryskaczową, jest bezpieczna. Zakłada się, że osoba niepełnosprawna fizycznie, jeśli nie jest w stanie samodzielnie wydostać się na zewnątrz budynku, może przebywać dowolnej kondygnacji w czasie pożaru, ponieważ automatyczny system tryskaczowy, jeśli nawet nie ugasi, to przynajmniej będzie kontrolować pożar. Jedynym zastrzeżeniem jest to, że użytkownik obiektu musi mieć dostęp do pomieszczenia innego niż pomieszczenie objęte pożarem, wydzielonego pożarowo, aby uniknąć bezpośrednich skutków pożaru (np. dymu, ciepła i pary wodnej).

Część (2) definicji odnosi się do tego, co jest tradycyjnie uważane za obszar schronienia.  Szczegółowe wymogi dotyczące tych obszarów schronienia znajdują się w punkcie 7.2.12 NFPA 101. Miejsca schronienia, opisane w części drugiej definicji, mogą być tworzone np. przez wyjścia poziome. Mogą też być to miejsca wydzielone pożarowo, przy zapewnieniu środków umożliwiających wyjście z budynku, np. przy użyciu chronionej przed pożarem windy lub nawet, z pomocą – odpowiednio szerokich schodów. W tej części definicji istotne jest to, aby osoba niepełnosprawna miała możliwość ewakuacji bez konieczności opuszczania miejsca schronienia i ponownego wejścia do objętego pożarem pomieszczenia.

Jeśli w budynku zastosowana jest opcja zgodna z częścią pierwszą definicji – tzn. instalacja tryskaczowa w całym budynku, wtedy do ewakuacji osób niepełnosprawnych mogą być wykorzystane zwykłe, standardowe schody i windy. Ma to stanowić zachętę dla właścicieli budynków do instalowania tryskaczy, jeżeli nie są one wymagane w inny sposób. Amerykańscy prewentyści kochają tryskacze, widać to na każdym kroku.

We wszystkich przypadkach, niezależnie od zastosowania lub nie instalacji tryskaczowej, obszary schronienia wymagają dwukierunkowego systemu komunikacyjnego, aby umożliwić osobom oczekującym na pomoc możliwość kontaktu z ekipą ratowniczą.

Źródło zdjęcia: https://www.youtube.com/watch?v=O9EGmwhjrU8

Wpis bazuje na: https://community.nfpa.org/community/nfpa-today/blog/2017/07/12/101wednesdays-areas-of-refuge-why-what-and-when